Fosfaat en voeding - Bij verslechterde nierfunctie

Fosfaat zorgt samen met calcium voor een goede botopbouw. Bij een verslechterde nierfunctie is het evenwicht verstoord. Fosfaat wordt dan onvoldoende uit geplast. Ook bij de dialyse kan het niet voldoende uit het lichaam verwijderd worden. Dit kan botproblemen, hart- en vaatziekten en jeuk veroorzaken. In deze patiënteninformatie leest u in welke producten fosfaat voorkomt en hoe u ervoor kunt zorgen dat u minder fosfaat in uw bloed heeft.

Alle eiwitrijke producten zijn ook fosfaatrijk. Fosfaat zit voornamelijk in de volgende voedingsmiddelen:

• volkoren graanproducten (volkoren- en bruinbrood, bruine rijst en deegwaren en muesli);
• vlees, vleeswaren, vis, vleesvervangers en eidooier;
• melk- en melkproducten, kaas, smeerkaas;
• bepaalde groentesoorten: artisjok, maïs, champignons en spruiten;
• bepaalde fruitsoorten: gedroogd fruit en passievrucht;
• producten op basis van cacao (chocolade, chocopasta, pralines, et cetera);
• noten, zaden, pitten en peulvruchten;
• cola, bier en advocaat.

De voedingsmiddelenindustrie voegt vaak fosfaten toe aan producten zoals: smeltzouten (bijvoorbeeld in smeerkaas), verdikkingsmiddelen (bijvoorbeeld in puddingpoeders), kookversnellers (bijvoorbeeld in papproducten) en emulgeermiddelen (bijvoorbeeld in vleeswaren).

Bij afnemende nierfunctie is de calcium/fosfaathuishouding verstoord. Een goede fosfaatwaarde in het bloed verkleint de kans op complicaties zoals jeuk en verkalkingen van weefsels en gewrichten.

Als het fosfaatgehalte in het bloed hoger is dan 1.49 mmol/l is, schrijft de arts u fosfaatbinders voor.

De bekendste fosfaatbinders zijn: Renagel, Renvela, Fosrenol, Calci-chew en Phos-ex.

Deze medicijnen binden het fosfaat uit de voeding in het maag-darmkanaal. Het fosfaat kan dan niet meer in het bloed worden opgenomen.

Het is dus belangrijk de fosfaatbinders te gebruiken bij eiwitrijke maaltijden en eiwitrijke tussendoortjes.

Het is niet nodig om een fosfaatbinder te gebruiken bij een maaltijd of tussendoortje dat geen eiwit bevat.

De diëtist adviseert u wanneer u de fosfaatbinders het beste kunt gebruiken.

• Fosfaatbinders neemt u tijdens of vlak vóór de maaltijd in.
• Fosfaatbinders neemt u in bij eiwitrijke (fosfaatrijke) maaltijden en bij eiwitrijke tussendoortjes.
• Als er geen maaltijden worden gegeten, bijvoorbeeld door ziekte, hoeft u de fosfaatbinders niet in te nemen.

Lees altijd vóór het gebruik van de voorgeschreven fosfaatbinders de bijsluiter goed door.

Hieronder staat een schema met veel voorkomende zoete en hartige tussendoortjes en dranken die veel fosfaat bevatten. Hierbij moet u een fosfaatbinder innemen.

* Let op: een aantal producten bevatten veel natrium. Hier dient u ook rekening mee te houden.

** Cola is een uitzondering. Dit bevat vaak E-nummers die fosfaatrijk zijn. De precieze hoeveelheid fosfaat is niet bekend.

Van onderstaande E-nummers is bekend dat ze veel fosfaat bevatten. Fabrikanten kunnen deze E-nummers toevoegen aan producten. Kijk op de verpakking of onderstaande E-nummers toegevoegd zijn. Dit kan een reden zijn om het product niet te gebruiken of een fosfaatbinder in te moeten nemen.

Voorbeelden van producten waarin deze E-nummers voor kunnen komen

• E338 Fosforzuur
  Cola, vlees(waar) en kaasproducten
• E339 Natriumfosfaat
  Cola, light frisdranken, gekookte vleeswaren, worst, instant puddingpoeder, ham, smeltkaas, kaas zonder korst
• E340 Kaliumfosfaat
  Puddingpoeder, toppings, imitatieslagroom, worst, vleeswaren, noedels, plantaardige koffiecreamer, vleeswaren voor natriumarm dieet, chocoladedrank
• E341 Calciumfosfaat
  Bakpoeder, zelfrijzend bakmeel, noedels, Industrieel bakpoeder, kookpuddingpoeder, vlaaivulling, ontbijtgranen, keukenzout, kruidenzout, kruidenmengsels, soepen, zelfrijzend bakmeel, meel, cakemeel
• E343 Magnesiumfosfaat
  Cakemix, bakpoeder en brood, ingeblikte groente
• E442 (amm o niumfo s fati d en)

Producten: alle c hocolade- e n cacaofantasieproducten

• E450 (kalium -en natriumdifosfaten, pyrofosfaten)

Producten: banketbakkersroom, bakpoeder, smeerkaas, kaas zonder korst, melkpoeder, gecondenseerde melk, cocktailworstjes, (instant) puddingpoeder, gecondenseerde melk, cakemix, gekookte vleeswaren, worstsoorten,

koeken, sprits, carrés, cheesecake, smeltkaaspoeder

• E451 (kalium -en natriumtrifosfaten)

Producten: soep, bouillon, vleesextract, (smeer)kaas, vleeswaar, worst, natriumarme soepen, bouillon, vleesextract, knakworst, vleeswaren

• E452 (natrium- en kaliumpolyfosfaten)
• Producten: vissticks, smeerkaas, halvajam, gecondenseerde melk (UHV), vleeswaren, hamburgers, vlees en vleesproducten (vooral worst)
• E541 (natriumaluminiumfosfaten)

Producten: bakpoeder, zelfrijzend bakmeel, cakemix, diverse kaassoorten zonder korst, geïmporteerde smeltkaas

• E1410 (monozetmeelfosfaat, fosfaatzetmeel)

Producten: instant pudding, sauzen, vooral vleessauzen, crèmesoepen

• E1412 Dizetmeelfosfaten

Producten: kroketten, aardappelkroketten, taarten, cakes, loempia's, vlees- en braadsauzen, soepen, zuigelingenvoeding, vruchtentaartvulling, saladedressing

• E1413 (gefosfateerd dizetmeelfosfaat)

Producten: diepvriesproducten, waaronder: soepen, ragouts en dergelijke, taartvullingen

• E1414 (geacetyleerd dizetmeelfosfaat)

Producten: kant-en-klaar gerechten, crème(-soepen, -sauzen en dergelijke), nagerechten

• E1442 (hydroxypropyldizetmeelfosfaat)

Producten: diepvriesproducten, ijs

Voor meer informatie raadpleeg het boek ‘Eten met plezier’. Achterin dit boek kunt u de hoeveelheden fosfaat in de analysetabel terugvinden, voor veel voorkomende producten.

Wij horen graag uw mening over onze dienstverlening. U kunt de zorg van uw diëtist beoordelen via https://www.hagaradar.nl/

Bij voorbaat dank!