SSRI gebruik tijdens zwangerschap

Controle van de pasgeboren baby

Wanneer een aanstaande moeder tijdens de zwangerschap een SSRI (antidepressiva) gebruikt, komt er door de placenta (moederkoek) via de navelstreng ook wat van deze medicijnen bij de baby terecht. Deze groep medicijnen wordt gebruikt bij de behandeling van depressies, paniekaanvallen, sociale angststoornissen, diverse soorten fobieën, dwangstoornissen, posttraumatische stress-stoornissen en eetstoornissen. Bij deze aandoeningen lijkt de stemmings- of angst-’thermostaat’ (balans) ontregeld te zijn.

SSRI’s werken onder andere via de boodschapperstof serotonine. Doordat de medicijnen tijdens de zwangerschap ook bij de baby terechtkomen, wordt ook de ‘thermostaat’ van de baby bijgesteld. Na de geboorte wordt de toevoer van deze medicijnen aan de baby plotseling gestopt. Hierdoor kan de pasgeborene ontregeld raken.

Deze folder geeft informatie over de verschijnselen die bij de pasgeboren baby kunnen optreden als gevolg van het gebruik van SSRI’s en wat u en andere betrokkenen dan kunnen doen.

Deze groep medicijnen wordt gebruikt bij de behandeling van depressies, paniekaanvallen, sociale angststoornissen, diverse soorten fobieën, dwangstoornissen, posttraumatische stress-stoornissen en eetstoornissen. De SSRI’s of een ander antidepressivum helpen om die ‘thermostaat’ weer goed in te stellen en goed ingesteld te houden.

De verschijnselen die een pasgeborene kan vertonen, worden wel neonatale onttrekkingsverschijnselen genoemd. Het gaat hierbij niet om onthoudingsverschijnselen, zoals bij een verslaving, maar om een bijstelling van de ‘thermostaat’ van de pasgeborene. De verschijnselen die zich kunnen voordoen, zijn:

• voedingsproblemen, minder goed drinken
• prikkelbaarheid en meer huilen
• trillerig zijn
• verhoogde spierspanning
• slaapproblemen
• zeer weinig bewegen en weinig reactief zijn
• ondertemperatuur
• kreunende ademhaling
• minder urineproductie

Neonatale onttrekkingsverschijnselen treden meestal binnen 2 tot 4 dagen na de bevalling op. Ze duren maximaal 2 tot 4 weken. In principe kunnen ze optreden bij gebruik van alle soorten SSRI’s. Bij gebruik van hogere doseringen en bij baby’s die te vroeg geboren zijn, is de kans op het optreden van verschijnselen groter.

Alle baby’s van moeders die SSRI gebruiken worden standaard gedurende 12 uur opgenomen op de medische kraamafdeling. Hier worden de ademhaling, hartactie en temperatuur gecontroleerd. Ook wordt een lijst bijgehouden van de ernst van de eventuele onttrekkingsverschijnselen.

Wanneer er verschijnselen optreden, verdwijnen deze meestal spontaan en is er geen verdere behandeling nodig. Voor zover bekend houdt de pasgeborene er geen gevolgen aan over. Als de verschijnselen ernstig zijn, beoordeelt de kinderarts uw kind. Meestal nemen wij uw kind dan op de couveuse-afdeling op.

Het is belangrijk dat u al tijdens de zwangerschap weet dat er soms neonatale onttrekkingsverschijnselen optreden. En vervolgens wat u kunt verwachten en doen.

Dit geldt ook voor andere betrokkenen zoals (kraam-)verzorgenden en behandelaars (uw verloskundige of huisarts). Moeders die SSRI’s gebruiken hebben een plaatsindicatie om in het ziekenhuis te bevallen met hun eigen verloskundige. De bevalling wordt dan geassisteerd door een verpleegkundige uit het ziekenhuis. Dit heet een BD-partus. Na de bevalling blijven de moeder en de baby 12 uur opgenomen op de medische kraamafdeling. Na 12 uur observatie van de baby, geeft de kinderarts van het ziekenhuis wel of geen akkoord voor ontslag uit het ziekenhuis.

Het is verstandig om, vooral tijdens de eerste 3 dagen na de bevalling, op de bovengenoemde verschijnselen te letten. Wanneer een of meerdere van de bovengenoemde verschijnselen optreden, is het belangrijk uw verloskundige te bellen. De verloskundige beziet of de kinderarts uw kind moet beoordelen.

Kunt u uw kind borstvoeding geven?

Als u dat wilt, kunt u uw kind borstvoeding geven, ook als u SSRI’s gebruikt in het kraambed. Harde gegevens over effecten op de pasgeborene op de lange termijn ontbreken. Op dit moment zijn geen nadelige gevolgen vastgesteld. Een multidisciplinaire werkgroep heeft een richtlijn opgesteld conform de daarvoor geldende (inter)nationale normen. U kunt hier de Richtlijn downloaden https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/ssri_en_zwangerschap/ssri-gebruik_en_zwangerschap_-_startpagina.html