Wondbehandeling met vacuümtherapie

Uw arts heeft in overleg met u besloten om uw wond te behandelen met vacuümtherapie. De wond staat daarbij onder een continu vacuüm (gecontroleerde onderdruk), waardoor deze beter geneest. In deze folder leest u meer over vacuümtherapie, hoe het werkt en wat het voor u betekent.

Deze behandeling wordt veel toegepast bij grote of langdurig bestaande wonden. Het kan op veel plekken worden gebruikt, bijvoorbeeld bij de buik, het been, de stuit, de hand of de arm. Soorten wonden kunnen zijn: een open been (ulcus cruris), een open buikwond na een operatie, een huidtransplantatie, een doorligplek (decubitus) of een wond na een ongeluk (trauma).

De wond wordt opgevuld met een schuimverband en afgedekt met een doorzichtig folie. In het folie komt een gaatje en daarop worden afzuigslang, opvangbeker en pomp aangesloten. De pomp bevat een computer, die het vocht vrijwel geruisloos afzuigt. Hierdoor verbetert de bloeddoorstroming in de wond, kan er nieuw weefsel groeien en geneest de wond sneller.

De afdelingsverpleegkundigen verzorgen en controleren de wond onder verantwoording van de arts. Zij zijn extra geschoold om deze techniek toe te passen. Voor overleg en advies is er de wondverpleegkundige, een in wondbehandeling gespecialiseerd verpleegkundige.

De pomp blijft 24 uur per dag met de wond verbonden, de behandeling geeft dan het beste resultaat. De duur van de behandeling kan sterk variëren, van weken tot meerdere maanden. Dit is afhankelijk van:

• de ernst en de grootte van de wond;
• de oorzaak van de wond (ziekte of ongeval);
• het genezend vermogen van het lichaam;
• het gewenste resultaat;
• het gebruik van medicijnen;
• andere ziekten (zoals diabetes of vaatziekten).

Hierdoor is het lastig om vooraf in te schatten hoe lang de behandeling gaat duren. Per patiënt verschilt het doel van de behandeling, afhankelijk van de plaats en het soort wond. Volledige wondsluiting van de wond is met vacuümtherapie niet mogelijk. Het doel is meestal, om de wond te laten genezen tot het huidniveau. Daarna gaat de arts over op de gewone manieren van wondbehandeling. In sommige gevallen is een huidtransplantatie een goede oplossing. De arts zal met u de mogelijkheden bespreken.

Bij het begin van de behandeling kan een licht trekkend gevoel ontstaan, dat meestal na 10 tot 15 minuten weer verdwijnt. De ene patiënt heeft hier meer last van dan de andere. Soms wordt de wond gevoelig of ontstaat er jeuk. Dit is gewoonlijk een goed teken, het duidt op genezing. Als de jeuk of het ongemak blijft, bespreek dit dan met de afdelingsverpleegkundige, arts of wondverpleegkundige.

De afdelingsverpleegkundige verwisselt tweemaal per week het verband. Soms maakt de wondverpleegkundige hier andere afspraken over, als dat nodig is. Dat is afhankelijk van het type, de grootte en de plaats van de wond. Sommige patiënten ervaren ongemak tijdens het verwisselen van het verband. De afdelingsverpleegkundige of wondverpleegkundige kunnen u advies geven over pijnstilling. Soms is het nodig om vóór het wisselen van het verband pijnstillers te gebruiken.

Wanneer de behandeling thuis wordt voortgezet zal de thuiszorg de wond verzorgen. De wondverpleegkundige geeft bij ontslag informatie over de wondverzorging thuis, hoe vaak en waar het verband verwisseld wordt. Ook maakt de wondverpleegkundige direct de eerste afspraak voor een bezoek aan de wondpoli.

Het verband wordt meestal twee keer per week verwisseld, waarvan één keer door de wondverpleegkundige op de wondpoli. Soms is het niet nodig de wond wekelijks te laten controleren in het ziekenhuis, dan verzorgt de thuiszorg de wond vaker. De wondverpleegkundige zal dit dan bespreken tijdens het bezoek aan de wondpoli.

De pomp die in de thuissituatie wordt gebruikt is kleiner en heeft een draagtas, zodat hij overal mee naartoe genomen kan worden. Het is belangrijk om elke nacht de accu op te laden. Als de accu leeg is valt de pomp uit en valt het vacuüm weg, wat complicaties kan veroorzaken (zie: ‘Complicaties’).

Omdat het folie kan loslaten, is het beter om niet te douchen. Laat het folie los, dan is er geen goed vacuüm meer en geneest de wond minder goed (zie: ‘Complicaties’). Waarschuw in dat geval de afdelingsverpleegkundige of thuiszorg.

Wanneer het vacuüm wegvalt wordt het wondvocht niet meer goed afgezogen. Dit kan een wondinfectie of afstervend weefsel veroorzaken, wat niet goed is voor de wondgenezing. De pomp geeft altijd alarm als het vacuüm wegvalt. Het is dan belangrijk om de afdelingsverpleegkundige of de thuiszorg te waarschuwen. De pomp mag niet langer dan twee uur zonder vacuüm op de wond blijven zitten.

Waarschuw ook de afdelingsverpleegkundige of thuiszorg als:

• de pijn toeneemt;
• het verband gaat lekken;
• de pomp alarm geeft;
• de (omgeving van) de wond roder wordt;
• er meer bloed onder de folie of in de slang zit;
• tekenen van een allergische reactie onder de folie te zien zijn (roodheid, jeuk, bultjes).

Bij opname in een verpleeghuis wordt de wondzorg overgenomen door het verplegend personeel daar. De wondverpleegkundigen van het verpleeghuis hebben nauw contact met de wondverpleegkundigen van het ziekenhuis, bezoek aan de wondpoli is dan niet wekelijks nodig.

In de thuissituatie is de thuiszorg 24 uur per dag bereikbaar voor vragen over en problemen met de vacuümbehandeling. Bij ontslag uit het ziekenhuis zorgt het Transferpunt voor ondersteuning door de thuiszorg. U krijgt bij uw ontslag de contactgegevens van de thuiszorgorganisatie.

Wilt u een vraag stellen aan de wondverpleegkundige, dan kunt u uw vraag doorgeven aan de Heelkunde Polikliniek. Bel het Afsprakenbureau van de polikliniek Heelkunde, locatie Leyweg, telefoon: (070) 210 2735. De medewerkers van de polikliniek geven uw vraag door aan de wondverpleegkundige.