In deze folder vindt u informatie over (elektrisch) kolven, de werkwijze hiervan en het bewaren van moedermelk. Kolven is het op gang brengen en/of in stand houden van de melkproductie door middel van een kolfapparaat of met de hand. Het is goed om bij het lezen van de folder te weten dat de situatie voor ieder persoonlijk anders kan zijn. Als u na het lezen nog vragen heeft, kunt u deze gerust stellen aan een van de 
verpleegkundigen of kraamverzorgenden.

• Uw baby kan of mag niet direct aan de borst drinken.
• Uw baby kan niet voldoende zelf drinken aan de borst.
• U bent langer dan 3 uur gescheiden van uw baby.
• U gebruikt een tepelhoedje en het is nodig de melkproductie extra te stimuleren.
• U gebruikt tijdelijk medicijnen die schadelijk zijn voor uw baby. 
• Soms zijn er nog andere redenen waarom u gaat kolven.

• Kan uw baby niet aan de borst drinken? Start dan zo snel mogelijk met kolven, maximaal binnen 6 uur (na de geboorte van een prematuur als dat mogelijk is eerder).
• Kolf minimaal 8x per 24 uur.
• Kolf de eerste twee weken minimaal 1x tussen 1.00 en 5.00 uur ’s nachts, de prolactinespiegel is dan het hoogst.
• Ga flexibel om met de kolftijden, na 1-2 uur is het grootste deel van de melk al weer aangemaakt.
• Probeer minimaal 2x per dag te rusten.
• Streef er naar om minimaal 2-2,5 liter per dag te drinken.

• Neem voor het kolven wat te drinken.
• Zorg voor een lege blaas voor het kolven. 
• Zorg voor een schone omgeving. Dat wil zeggen: was uw handen, zorg voor schone kolfbenodigdheden en een schoon werkblad. Leg als dit nodig is schone zoogkompressen klaar voor na het kolven. Daarna draait u de flesjes op de kolfschilden en sluit u de slang aan op de kolfschilden en op het kolfapparaat.
• Kolf in een warme omgeving waar u zich prettig voelt.
• Zorg voor een foto of iets tastbaars wat u aan uw baby doet denken. Dit kan helpen om de toeschiet-reflex op te wekken.
• Probeer in een voor u zo prettig mogelijke houding te kolven. Wij raden wel aan om een meer rechtop zittende houding aan te nemen tijdens het kolven. Dan kan de melk in de flesjes lopen.

• U kunt de borsten en tepels zacht strelen als voorbereiding op het kolven.
• Begin met zacht masseren van de bovenkant van de borst, maak draaiende bewegingen met de vingers.
• Verplaats na een paar seconden de vingers naar het stukje borst ernaast. Masseer zo de hele borst, spiraalsgewijs, in de richting van de tepelhof.
• Strijk zacht met de hand over de borst vanaf de bovenrand van de borst tot aan de tepel, zacht trommelend met de vingers. Ga zo de hele borst rond.
• Buig voorover en schud de borst voorzichtig heen en weer.
• Masseer met vlakke hand, beide tepels tegelijk, met een zacht draaiende beweging.
• Plaats de handen op de borst, ieder aan een kant, en beweeg de handen zachtjes heen en weer.
• Strijk met de rug van de vingers zachtjes van de basis van de borst richting de rand van de tepel en tepelhof.

Er zijn verschillende manieren om te kolven. U kunt kolven met uw eigen handen of met een apparaat.

Met de hand kolven

Voordelen van kolven met de eigen handen

• Vooral in de eerste dagen na de geboorte is met de handen vaak makkelijker colostrum af te kolven dan met de machine.
• In combinatie met elektrisch kolven is er vaak eerder en meer melk.

Werkwijze kolven met de hand

• Was de handen met warm water.
• Leun wat voorover zodat de tepel schuin naar beneden wijst.
• Gebruik een schone lepel om de melk op te vangen.
• Masseer de borst zachtjes gedurende twee minuten van de klieren in de oksel 
  naar de tepel.
• Laat de borst in de hand rusten, vingers eronder, duim er bovenop, aan de 
  rand van de tepelhof.
• Duw de borst naar de ribben toe.
• Duw uw duim en wijsvinger naar elkaar toe; de vingers moeten op dezelfde plaats op de huid blijven. Melk nu richting de tepel. De vingers moeten niet 
  over de huid glijden. Herhaal deze beweging in een ritme
• Voorkom dat u in de borst knijpt of aan de tepel trekt.
• Verplaats de hand regelmatig rond de borst.
• Het kan even duren voor er wat druppels melk komen of voor de voeding 
  begint te lopen.
• Als de melk niet meer gemakkelijk komt, pauzeer dan even, drink iets, masseer wederom zachtjes de andere borst en begin aan die kant met kolven.
• Wissel een aantal keren van borst.
• Droog af en toe handen en borsten af.
• Stop als er niets meer komt, het is beter om op een later moment nog een keer te kolven.
• Via onderstaande QR code kunt u zien hoe u dit kunt doen. Deze QR code is alleen voor u persoonlijk en mag niet gedeeld worden.

Kolven met een dubbelzijdig elektrisch kolfapparaat

Met een dubbelzijdige kolf, kolf je beide borsten tegelijkertijd. Het voordeel is dat 
u dan in ongeveer 15-20 minuten klaar bent en de opbrengst is vaak hoger. 
De ziekenhuis kolf bevat 2 programma’s:

• het INITIATE-programma 
• MAINTAIN-programma

Voor beide programma’s geldt: Kolven mag geen pijn doen! Als het kolven pijn doet laat dit dan beoordelen door een verpleegkundige/Lactatiekundige. 

Hoewel er de eerste keren dat u kolft mogelijk geen of slechts enkele druppels colostrum uit de borsten komt, zorgt het kolven ervoor dat uw melkproductie 
opgang komt en de melkklieren aangezet worden tot het produceren van melk.

INITIATE-programma

Vlak na de geboorte van uw baby start u met het INITIATE-programma. Dit programma bootst het zuigen van een pasgeboren baby na en zorgt daarmee voor het snel op gang komen van de melkproductie.

• Zet alle benodigde spullen klaar.
• Was de handen met warm water
• Masseer zachtjes de borsten (zie QR-code hierboven).
• Leg een katoenen luier onder de borsten om eventueel gelekte melk op te 
  vangen.
• Kolf evt. een paar minuten voor met de hand (zie QR-code hierboven).
• Plaats de kolfschilden op uw borst, zorg dat de tepel precies in het midden 
  komt en zich vrij in de tunnel van het schild kan bewegen.
• Zorg ervoor dat de kolfschilden goed aansluiten, zodat er een vacuüm wordt gecreëerd. Pas hierbij op voor het dichtdrukken van de melkkanaaltjes.
• Schakel daarna het kolfapparaat in door op de linker knop te drukken. Druk binnen 10 seconden op de druppeltoets; de display toont: "INITIATE loopt".
• Stel vervolgens het comfortabele vacuüm in; draai de knop naar rechts tot de zuigkracht niet meer prettig aanvoelt, daarna één tot twee bolletjes terugdraaien.
• Plaats vervolgens het andere kolfschild.
• Het kan dan nodig zijn om het vacuüm opnieuw in te stellen.
• Doorloop het INITIATE-programma met stimulatie- en afkolffases en pauzes. Een akoestisch signaal geeft na 15 minuten het einde van het programma aan; display toont: "Programma gedaan". Het kolfapparaat schakelt automatisch uit. 

Dag 2 tot en met dag 5: 
15 minuten kolven in INITIATE en daarna nog 5 minuten nakolven in MAINTAIN.

Wanneer gaat u over van het INITIATE programma naar het MAINTAIN programma:

• Als u in 1 kolfsessie tenminste 20 ml uit beide borsten bij elkaar opgeteld heeft 
  afgekolfd.
• Bij volle borsten langer dan 24 uur zonder zichtbare melkproductie.
• Als u in de 5 minuten nakolven in MAINTAIN in één keer 50ml kolft of meer.
• Vanaf dag 6 na de bevalling altijd overschakelen.

MAINTAIN-programma

• Schakel het kolfapparaat in door op de linker knop te drukken; het programma start in de stimulatiefase. Stel vervolgens het comfortabele vacuüm in; draai de knop naar rechts tot de zuigkracht niet meer prettig aanvoelt, daarna één tot twee druppels terugdraaien
• Plaats het andere kolfschild
• De kolf gaat automatisch na 2 minuten over op de afkolffase.
• Het kan dan nodig zijn om het vacuüm opnieuw in te stellen.
• Druk als de melk is toegeschoten op de druppelknop; het programma gaat over op de afkolffase. Doe dit pas 10 seconde, omdat anders het Initiate 
  programma weer start.
• Stel als het nodig is de zuigkracht nog een keer bij.
• Kolf maximaal 15-20 minuten in de afkolffase. Let op: dit programma stopt 
  niet vanzelf.
• Als de melkstroom afneemt, kunt u door op de druppelknop in te drukken, eventueel nog een keer terug naar de stimulatiefase om een nieuwe toeschietreflex op te wekken.

• Spoel na gebruik de kolfschilden af met water van ongeveer 20 graden (lauw) om achtergebleven melkproteïnen te verwijderen.
• Was daarna met warm water ongeveer 30 graden en vloeibaar afwasmiddel, spoel daarna de kolfschilden opnieuw 15 tot 20 seconden af met water van ongeveer 20 graden.
• Droog de schilden goed af met een papieren handdoekje en leg ze in de kolfemmer.
• Als u het kolfapparaat deelt met andere moeders reinig dan het apparaat na gebruik met de daarvoor bestemde schoonmaakbenodigdheden.
• Gebruikt u een eigen kolfset dan reinigt u deze één keer per 24 uur door de set zoals hierboven schoon te maken en daarna de set te steriliseren op 1 van de onderstaande methodes.

Koken: Plaats de kolfonderdelen in een grote pan en zet ze onder water. Breng de pan met water aan de kook en laat hem minstens vijf minuten doorkoken, terwijl je ervoor zorgt dat alle onderdelen ondergedompeld blijven.

Magnetron: Plaats de kolfonderdelen in een voor de magnetron geschikte desinfectiezak of magnetronsterilisator en volg de gebruiksaanwijzingen van 
de fabrikant op.

Stomen: Gebruik een elektrische stoomsterilisator en plaats flessen, borstschilden en spenen daarin met de opening naar beneden.

• Laat vóór het invriezen de melk in de koelkast afkoelen.
• Afgekoelde moedermelk moet zo snel mogelijk in de diepvries. Maximaal binnen 24 uur.

Ingevroren moedermelk mag u na ontdooien nooit opnieuw invriezen!

• Kolft u thuis? Zorg dat de afgekolfde moedermelk gekoeld naar de afdeling 
  vervoerd wordt.
• Brengt u bevroren moedermelk? Zorg er dan voor dat de melk tijdens het brengen niet ontdooit.
• U kunt de moedermelk het beste in een koelbox of tas met koelelementen doen.
• Zorg ervoor dat de naam van uw baby, datum van kolven en tijd vermeld staat op het spuitje/flesje of laat dit door de verpleegkundige doen als de melk in de melkkeuken bewaard moet worden.

Ongeveer 1 á 2 weken na de geboorte is het de bedoeling dat uw melkproductie optimaal opgang is gekomen. Dat houdt in dat u per 24 uur rond de 750 ml melk produceert. Bent u bezorgd dat dit niet gaat lukken, vraag dan advies aan de verpleegkundige. Er kan een lactatiekundige ingeschakeld worden als dit nodig is.

• Thuiszorgwinkels
• Lactatiekundige praktijken
• MyPump

• Borstvoedingorganisatie La Leche Leage: www.lalecheleague.nl
• Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen: www.nvlborstvoeding.nl
• www.borstvoeding.com

Datum dag 1:

Datum dag 2:

Datum dag 3:

Datum dag 4:

Datum dag 5:

Datum dag 6:

Datum dag 7: