In deze brochure treft u de meest gestelde vragen aan over MRSA en de antwoorden daarop. Uiteraard kunt u met uw persoonlijke vragen terecht bij uw arts, een verpleegkundige of bij de afdeling Hygiëne & Infectiepreventie.

MRSA is geen ziekte, het is de naam van een bacterie: Methicilline Resistente Staphylococcus aureus

De bacterie Staphylococcus aureus behoort tot de huidbacteriën en komt - constant of tijdelijk - bij ongeveer 30 procent van de gezonde mensen voor. Deze bacterie veroorzaakt geen ziekteverschijnselen. Wanneer echter de weerstand van de mens vermindert door bijvoorbeeld ziekte, een wond, infuus, beademing, of blaaskatheter kan deze bacterie wel infecties veroorzaken. Deze infecties zijn meestal goed te behandelen met geneesmiddelen (antibiotica).

De MRSA-bacterie is echter een ‘slimme’ Staphylococcus aureus. De MRSA-bacterie is namelijk niet gevoelig voor de meeste antibiotica en daardoor lastig te bestrijden. Over deze bacterie gaat het in deze brochure.

MRSA kan, net als bij gewone stafylokokken, via (intensief) contact met andere mensen worden overgedragen. Wanneer iemand gezond is, hoeft men daar niets van te merken. Iedereen kan de bacterie ongemerkt bij zich dragen.

Het verschil tussen een ‘gewone’ Staphylococcus aureus en een Methicilline Resistente Staphylococcus aureus is dat deze laatste ongevoelig is voor de meeste gangbare antibiotica.

Huidbacteriën zijn nuttig en over het algemeen niet ziekmakend. Behalve wanneer iemands weerstand is verminderd, zoals na een operatie, ten gevolge van bestraling, of door gebruik van bepaalde medicijnen. Een MRSA besmetting heeft geen gevolgen voor de gezondheid van een ongeboren baby.

Buiten het ziekenhuis kan worden volstaan met algemene hygiëne maatregelen als het wassen van de handen voor het omgaan met voeding en na toiletgang.

In Nederland zijn een aantal risicogroepen MRSA vastgesteld. Dit houdt in dat er voor u een verdenking op MRSA geldt die we graag willen uitsluiten. Dit kan zijn omdat u behandeld bent in een buitenlands ziekenhuis of op een andere manier mogelijk in contact bent geweest met MRSA.

Deze patiënt wordt verpleegd op éénpersoonskamer die niet verlaten mag worden. Ter controle wordt bacteriologisch onderzoek (kweken) verricht. Ziekenhuismedewerkers dragen bij de verzorging handschoenen, een overschort, neus-/mondmasker en muts. Indien blijkt dat de patiënt geen MRSA bij zich draagt, kunnen de maatregelen worden opgeheven.

Om MRSA op te sporen of uit te sluiten wordt onderzoek gedaan. Hiervoor worden met wattenstokjes de neusgaten, de keel en het gebied rond de anus ‘uitgestreken’ en onderzocht op MRSA. Ook van eventuele wonden, urine (bij aanwezigheid van een blaaskatheter) en sputum (als dit wordt opgegeven) kan materiaal voor onderzoek worden afgenomen. Soms is er aanvullend onderzoek nodig. Bijvoorbeeld na een kuur met antibioticum.

Besmetting met MRSA vindt vooral plaats door direct huidcontact, voornamelijk via de handen. Soms kan MRSA zich via huidschilfers of stof verspreiden. MRSA is vanwege de resistentie voornamelijk een probleem voor ziekenhuizen en verpleeghuizen. Sommige buitenlandse ziekenhuizen hebben er veel last van.

Er zijn aanwijzingen dat MRSA ook bij verschillende diersoorten voorkomt en van dier op mens wordt overgedragen. Vooral bij varkens, vleeskalveren en vleeskuikens kan dit voor komen.

Alle Nederlandse ziekenhuizen hebben een vergelijkbaar MRSA- beleid. De maatregelen om ziekenhuizen ‘MRSA vrij’ te houden worden door de Inspectie voor de Gezondheidszorg opgelegd. Dit kan op onderdelen per ziekenhuis iets verschillen, maar is in grote lijnen hetzelfde.

De verpleging en behandeling van een patiënt, bij wie MRSA is vastgesteld, wordt op een aparte kamer voortgezet. Per patiënt wordt bekeken of een behandeling van MRSA op dat moment mogelijk is of moet worden uitgesteld.

Besmetting met de MRSA-bacterie (of verdenking hiervan) is geen reden om een onderzoek of behandeling niet door te laten gaan. Wel kunnen deze onderzoeken of ingrepen worden uitgesteld, indien verantwoord, of aan het einde van de dag of het programma gepland.

Indien uit de kweken blijkt dat een patiënt geen MRSA bij zich draagt worden de beschermende maatregelen opgeheven en mag de patiënt de kamer verlaten.

Behandeling is mogelijk. De antibiotica die gebruikt kunnen worden behoren tot de laatst bruikbare middelen.

Een behandeling bestaat over het algemeen uit neuszalf, waarin het antibioticum ‘mupirocine’ zit en dagelijks douchen met desinfecterende zeep (chloorhexidine of povidonjood). Eventueel zal de behandelend arts aanvullende antibiotica voorschrijven. Het starten van een behandeling is mede afhankelijk van de toestand van de patiënt. Bij huidziekten kan het nodig zijn de behandeling enige tijd uit te stellen.

Na een behandeling wordt gecontroleerd of deze resultaat heeft gehad. Dit wordt onderzocht door drie controlekweken te verrichten. Wordt in deze kweken geen MRSA aangetoond, dan worden de beschermende maatregelen opgeheven. Wanneer een patiënt voor een polikliniekbezoek of opname naar het ziekenhuis komt zal met een regelmaat van maximaal één maal per maand controle plaatsvinden op de aanwezigheid van MRSA.

Bezoekers van een MRSA patiënt hoeven zich niet om te kleden, omdat zij geen contact met andere patiënten mogen hebben. Wij verzoeken de bezoekers intensief contact met de MRSA-patiënt te vermijden, zoals knuffelen. Bij vertrek moet de bezoeker de handen wassen.

Bezoekers van een MRSA-patiënt mogen geen andere patiënten in het ziekenhuis bezoeken.

Indien u verschillende patiënten wilt bezoeken in één of meerdere ziekenhuizen is overleg vooraf met de afdeling(en) en/of de hygiënist(en) van het ziekenhuis nodig. In dergelijke situaties zal waarschijnlijk van u gevraagd worden dezelfde beschermende maatregelen te nemen als de medewerkers van het ziekenhuis.

Het is raadzaam om altijd eerst met de desbetreffende afdeling waar de patiënt is opgenomen telefonisch te overleggen.

Alleen op sommige poliklinieken zullen extra maatregelen genomen worden. Het is een kort contact en niet intensief. Wanneer er alleen een gesprek plaatsvindt zijn geen extra maatregelen nodig. Zo nodig kunnen kweken afgenomen worden.

Het kan dat u naar huis mag terwijl de MRSA bacterie nog niet verdwenen is. Dit is geen probleem voor de thuissituatie, er bestaat onder gewone omstandigheden geen risico voor gezonde mensen in uw omgeving.

Als u de MRSA-bacterie bij u draagt, kunt u gewoon naar uw werk, naar school of op bezoek bij vrienden en familie. Het is wel belangrijk dat bij alle contacten die u heeft in de gezondheidszorg (ziekenhuis, polikliniek, thuiszorg, huisarts), vermeldt dat u MRSA drager bent.

Ook hier worden (iets andere) maatregelen genomen. De landelijke richtlijnen adviseren onder andere beschermende kleding en een éénpersoonskamer bij de lichamelijke verzorging van een bewoner. Ten aanzien van sociale contacten (hiermee wordt het delen van gemeenschappelijke ruimten bedoeld) worden er meestal geen beperkingen opgelegd.

Ook de zorgverleners van de thuiszorg zullen bij de lichamelijke verzorging enkele maatregelen nemen om verspreiding van MRSA te voorkomen.

Heeft u nog andere vragen? Aarzel niet en stel uw vraag aan uw behandelend arts, verpleegkundige of één van de deskundigen Infectiepreventie.

Afdeling Hygiëne & Infectiepreventie telefoon (070) 210 2194