Afvoer van vochtophoping in de vrije buikholte (permanente ascitesdrainage)

In overleg met uw arts krijgt u een permanente ascitisdrainage voor afvoer van vochtophoping in de vrije buikholte. In de patiënteninformatie leest u over het waarom, de ingreep, de nazorg en instructies.

U hebt al enige tijd last van een dikke opgezette buik. Dit komt door overproductie van vocht in de buikholte. De medische term hiervoor is ascites. Voor afvoer van het vocht hebt u misschien in de afgelopen periode al één of meerdere puncties ondergaan. Met de permanente ascitisdrain kunt u thuis de vochtafvoer zelf regelen. Het voordeel hiervan is dat u minder vaak naar het ziekenhuis hoeft te komen voor een opname.

Een permanente ascitisdrain is een flexibele slang, ongeveer 40 centimeter lang, met daarop een manchet. Deze manchet is een iets dikker gedeelte van de katheter, gemaakt van zacht materiaal. Het deel van de katheter met de manchet wordt onder de huid ingebracht. De manchet groeit vast in het weefsel onder de huid zodat de katheter er niet uitglijdt.

Om ontstekingen te voorkomen wordt de katheter eerst een stukje onder de huid geleid, van daaruit wordt de katheter verder naar de vrije buikholte geleid. Aan het uiteinde van de katheter in de buikholte zitten kleine gaatjes, hierdoor stroomt het vocht vanuit de buikholte gemakkelijk naar buiten. Het uiteinde van de katheter buiten het lichaam wordt afgesloten met een dopje. Het vocht kan er alleen uitlopen als u de katheter aansluit op een afloopslang met opvangzak.

Voor de ingreep meldt u zich op de afgesproken afdeling. De verpleegkundige geeft voorlichting over het onderzoek. U wordt hierna op afgesproken tijd met bed naar de afdeling Radiologie gebracht. U wordt eerst plaatselijk verdoofd. De radioloog maakt een klein sneetje in de buikwand.

Daarna wordt de katheter met behulp van een echo in de buikholte gebracht. Als het vocht goed af loopt, ligt de katheter goed. Een klein deel van de katheter ligt buiten uw buik en wordt afgesloten met een dopje. Omdat de manchet enige tijd nodig heeft om vast te groeien wordt het uiteinde van de katheter eerst vastgezet met een hechting. De ingreep duurt ongeveer 20 á 30 minuten.

Na de ingreep wordt u teruggebracht naar de afdeling. De verpleegkundige sluit een zak aan op permanente ascitisdrain zodat het vocht uit de buikholte af kan lopen. Uw bloeddruk en pols worden opgenomen en de wondjes worden gecontroleerd.

Op de polikliniek krijgen u en uw naaste uitleg over het gebruik van de katheter. Het recept voor de materialen die u nodig hebt voor de verzorging, krijgt u mee van de verpleegkundig specialist en kunt u alleen bij de HagaApotheek (laten) ophalen. De verpleegkundige op de afdeling zal ook thuiszorg aanvragen vanwege de verzorging van de katheter thuis.

Wanneer alle controles goed zijn en u geen klachten hebt, mag u voorzichtig opstaan. Bij het opstaan is het belangrijk dat dit onder begeleiding van de verpleegkundige gebeurt. Als een grote hoeveelheid vocht afloopt, kan dit duizeligheid tot gevolg hebben. Daarnaast kunt u nog enkele uren een onprettig gevoel in de buik hebben. Hiervoor kunt u een paracetamol innemen.

Bij elke ingreep kunnen complicaties optreden.

• Pijn;
• Infectie;
• Nalekken;
• Verstopping van de katheter.

Om complicaties te voorkomen, is het belangrijk dat u de instructies voor de verzorging van de katheter goed opvolgt. U vindt deze op de volgende pagina.

• Buikpijn;
• Koorts boven 38.5 °C graden;
• Bij roodheid, gezwollen of ontstoken insteekopening van de katheter;
• Als het niet lukt om vocht af te laten lopen (afloopslang en -zak en zijn goed aangesloten).

De drain is er om kwaliteit van leven te verhogen in de palliatieve fase. Het beleid van het aftappen is afhankelijk van de hoeveelheid ascites. Uw huisarts krijgt regie over het aftappen van de drain. De taak voor de thuiszorg is om de drain aan te koppelen voor de drainage en weer af te koppelen als de buik weer leeg is.

Meenemen voor thuisgebruik

U krijgt op de verpleegafdeling een recept voor hulpmiddelen permanente ascites drain. Deze kunt u op (laten) halen bij de HagaApotheek.

Instructies permanente ascitisdrain

1 à2 x per week ascitesvocht laten aflopen (zo nodig vaker in overleg met de huisarts)

• Materialen klaarleggen
• Handschoenen aan
• Afsluitdopje verwijderen, desinfecteren en katheterzak aansluiten
• Vocht laten aflopen
• Drainagesysteem afkoppelen en afsluitdopje bevestigen
• 2 x per week pleister verwisselen
• Tegadermpleister en splitgaas verwijderen, huid rond insteekopening desinfecteren
• Splitgaas rondom insteekgaatje katheter plaatsen
• Katheter in een krul op het splitgaas leggen met daarop opnieuw een gaasje van 10x10 cm
• Tegadermpleister plakken
• Bij obstructie: drain spoelen met 10cc NaCl 0,9%
• Afvalmateriaal in zak en in container deponeren.

Veel gestelde vragen over de permanente ascitisdrain

1. Hoe vaak kan het buikvocht af laten lopen?
Het buikvocht kan op behoefte afgevoerd worden. Dit gaat in overleg met de huisarts.

2. Hoeveel buikvocht kan ik per keer af laten lopen?
U kunt dit zelf bepalen in overleg met uw arts/huisarts

3. Kan ik douchen met de permanente ascitisdrain?

Ja, u kunt douchen met de permanente ascitisdrain. Wel moet u zorgen dat de insteekplaats niet nat wordt. De insteekplaats is verbonden met speciaal doorzichtig plastic verband. Als dit na het douchen loslaat of als er vocht (condens) onder komt, moet u het verband verwisselen.

4. Hoe lang kan de permanente ascitisdrain in mijn buik blijven zitten?

Als er geen klachten ontstaan, kan de katheter zo lang als nodig is blijven zitten.

Wanneer neemt u contact op met de verpleegkundige van de oncologie?

In principe is de huisarts uw aanspreekpunt. Een patiënt, familielid of thuiszorg kan nieuwe materialen bestellen via de verpleegkundig specialisten oncologie. Zij zijn bereikbaar van maandag tot vrijdag tussen 8.00 en 9.00 uur via telefoonnummer: 070 – 210 2605. U kunt dan vragen naar de verpleegkundig specialist.