PET/CT-scan bij prostaatcarcinoom (met PSMA)

Uw behandelend arts heeft een PET/CT-scan voor u aangevraagd. In deze folder leest u informatie over het onderzoek en de voorbereiding op het onderzoek.

Een PET/CT-scan is een combinatie van een PET-scan en een CT-scan.

Met de PET-scan kunnen we met behulp van de radioactieve stof ‘fluor-18-PSMA-tracer’ prostaatkankercellen in het hele lichaam in beeld brengen. Deze radioactieve stof krijgt u via een infuus toegediend.

Aan de buitenkant van prostaatkankercellen bevindt zich veel van het eiwit PSMA (Prostaat Specifiek Membraan Antigen). De toegediende radioactieve stof bindt zich aan dit eiwit. Op die manier kunnen we alle prostaatkankercellen in het lichaam opsporen. Dit is belangrijk voor een zo gericht en effectief mogelijke behandeling. Met de CT-scan kunnen we vervolgens de plaats bepalen waar deze cellen zich in uw lichaam bevinden.

Na de PET/CT-scan kan het onderzoek nog worden uitgebreid met een CT-scan met jodiumhoudend contrastmiddel. Dit is afhankelijk van de vraagstelling van uw behandelend arts en de onderzoeken die al uitgevoerd zijn. Het jodiumhoudend contrastmiddel krijgt u via een infuus toegediend. Tijdens het toedienen van de contrastvloeistof kunt u een warm gevoel krijgen door het hele lichaam en het idee hebben dat u plast. Dit gevoel trekt binnen enkele minuten weer weg.

• In de 2 uur voor het onderzoek moet u 1 liter water drinken. U kunt gewoon naar het toilet gaan.
• Gebruikt u foliumzuur (vitamine B11)? Stop hier dan op de dag van het onderzoek mee. Houdt u er rekening mee dat foliumzuur vaak ook in multivitaminen zit. Stop dus ook met multivitaminen, als u deze gebruikt. Na het onderzoek kunt u meteen weer met foliumzuur en/of multivitaminen beginnen zoals u gewend bent. Eventuele andere medicijnen kunt u innemen zoals u gewend bent.
• Tijdens de scan mag u geen kleding aanhouden waarin metaal is verwerkt, zoals een rits of een riem.
• Laat sieraden zoveel mogelijk thuis.
• Als u allergisch bent voor jodiumhoudend contrastmiddel, meldt u dit vooraf bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde of bij de laborant die de voorbereidingen voor de PET/CT-scan uitvoert.

Bij de PET/CT-scan komt u in aanraking met straling. De hoeveelheid straling waaraan uw lichaam tijdens het onderzoek wordt blootgesteld, wordt tot een minimum beperkt.

De medewerkers die het onderzoek uitvoeren, de laboranten, hebben dagelijks met straling te maken. Voor hun eigen veiligheid bewaren de laboranten zoveel mogelijk afstand tot u.

Vanwege de straling is het niet toegestaan dat een eventuele begeleider bij het onderzoek aanwezig is. Het wordt sterk afgeraden zwangere vrouwen of kinderen naar het onderzoek mee te nemen. Nadat de PET/CT-scan is gemaakt, kunt u weer normaal contact hebben met uw eventuele begeleider.

Bij de PET-scan gebruiken we een ander type radioactieve stof dan voorheen, namelijk fluor-18-PSMA-tracer (ook wel fluor-18-JK-PSMA-7). Dit type radioactieve fluor is niet officieel geregistreerd. Toch adviseert uw arts fluor-18-PSMA-tracer, omdat prostaatkankercellen met deze radioactieve stof nog beter opgespoord en in beeld gebracht kunnen worden. Beter dan met fluor-18-choline dat voorheen werd gebruikt. Fluor-18-PSMA-tracer voldoet net als geneesmiddelen die wel geregistreerd zijn aan alle kwaliteitseisen. Het is volkomen veilig.

Inbrengen infuus en inwerken van de radioactieve stof

• U wordt door de laborant uit de wachtkamer opgehaald en u gaat naar de voorbereidingskamer. In deze kamer komt u op een stoel te zitten en zal de laborant uitleggen wat er gaat gebeuren.
• Vervolgens wordt in een ader van uw arm een infuus ingebracht.
• Via dit infuus wordt de radioactieve stof toegediend. Deze stof heeft geen bijwerkingen.
• Als de nucleair geneeskundige dit nodig vindt wordt een half uur later via het infuus Lasix toegediend. Lasix zorgt ervoor dat de nieren worden gestimuleerd. Dit bevordert de beeldkwaliteit van het onderzoek. De werking van Lasix kan tot 4 uur aanhouden. In deze tijd zult u vaker moeten plassen. Naast de voorbereidingskamer is een toilet aanwezig waar u gebruik van kunt maken.
• De radioactieve vloeistof moet anderhalf uur inwerken voordat de PET/CT-scan gemaakt kan worden. Tijdens deze inwerktijd verblijft u in de voorbereidingskamer.
• In deze voorbereidingsruimte mag u tijdens de inwerktijd iets lezen en/of naar muziek luisteren. Neemt u daarvoor uw eigen leesmateriaal, mp3-speler of mobiele telefoon met oordopjes/koptelefoon mee.
• De medewerkers van het Radiologisch Centrum letten op u via een camera.
• In de kamer is een drukbelletje aanwezig. Hiermee kunt u, in geval van nood een medewerker om hulp vragen. Er is altijd een laborant in de buurt en deze kan direct bij u komen als dat nodig is.
• Na de inwerktijd plast u goed uit. Daarna brengt een laborant u naar de PET/CT-scan.

De PET/CT-scan

• Voor de PET/CT-scan doet u alle kleding waarin metaal is verwerkt uit.
• Sieraden doet u af en losse gebitsprotheses doet u uit.
• U komt op uw rug op een smal bed te liggen met uw hoofd in een steun. Meestal liggen uw armen omhoog naast uw hoofd. Andere houdingen zijn ook mogelijk.
• Tijdens de scan bent u alleen in de scanruimte. Medewerkers letten op u via een camera. Via een intercom kunt u met de laborant praten.
• Tijdens het maken van de scan is het mogelijk om naar de radio te luisteren.
• Aan het begin van de scan schuift het bed enkele keren door het apparaat heen en weer.
• Vervolgens schuift het bed langzaam door de scanner.
• Het maken van de PET/CT-scan duurt ongeveer 15 minuten. Het is belangrijk dat u stil blijft liggen.
• Eventueel wordt na de PET/CT-scan nog een CT-scan gemaakt. Dit is afhankelijk van de vraagstelling van uw specialist. Hiervoor wordt een jodiumhoudend contrastmiddel gebruikt. Dit middel krijgt u via het infuus in uw arm toegediend.
• Na de PET/CT-scan wordt het infuus uit uw arm gehaald. U kunt zich aankleden en uw dagelijkse bezigheden hervatten.
• Het onderzoek duurt in totaal ongeveer 2 uur.

Na het onderzoek mag u weer naar huis.

Een groot deel van de radioactieve stof verlaat het lichaam binnen enkele uren via de urine. De overige radioactiviteit vervalt in de tijd. Goed drinken na het onderzoek versnelt de uitscheiding van de radioactieve stof.

De nucleair geneeskundige beoordeelt het onderzoek en maakt een verslag dat naar uw behandelend arts gaat. U krijgt de uitslag van uw arts te horen.

De radioactieve stof wordt op de dag van uw onderzoek in Alkmaar geproduceerd. Daarna wordt de stof naar het HagaZiekenhuis vervoerd. Het productieproces van de stof bestaat uit diverse gecompliceerde stappen. Hierdoor kan het gebeuren dat een productie afgekeurd wordt. Dit is pas op de dag van uw onderzoek bekend. Wij brengen u hiervan direct telefonisch op de hoogte. Het onderzoek moet dan helaas worden verzet. Het kan zijn dat u dit bericht pas krijgt als u al onderweg bent, of zelfs al in het ziekenhuis bent. Wij begrijpen dat dit erg vervelend is.

Als u na het lezen van deze folder nog vragen hebt, neem dan contact op met de afdeling Nucleaire Geneeskunde, bereikbaar

• van maandag tot en met vrijdag
• tussen 8.30 en 16.30 uur
• telefoon (070) 210 2772