Bij een functionele neurologische stoornis (FNS) werken de hersenen en het lichaam niet goed samen. Hierdoor ontstaan klachten die lijken andere neurologische ziekten. De klachten van FNS zijn echt en kunnen veel invloed hebben op uw leven. U doet dit niet expres en het zit niet “tussen uw oren”. De klachten zijn vaak goed behandelbaar met de juiste begeleiding.

FNS kan verschillende soorten klachten geven. Deze kunnen wisselend zijn en soms per dag of per moment verschillen:

• Spierzwakte of verlamming in armen of benen
• Trillen of schokken van lichaamsdelen
• Moeite met lopen, bijvoorbeeld slepend of wankel
• Problemen met praten, denken of onthouden
• Wazig zien, slechter horen of minder ruiken
• Aanvallen die lijken op flauwvallen of epilepsie, maar dat niet zijn
• Gevoelsstoornissen zoals tintelingen of gevoelloosheid
• Pijn, vermoeidheid, slapeloosheid, angst of somberheid

FNS ontstaat door een verkeerde samenwerking tussen hersenen en lichaam. U kunt het vergelijken met een computer waarvan de hardware in orde is, maar waarbij de software vastloopt. De ‘hardware’ (uw zenuwen, spieren en hersenen) is niet stuk, maar de automatische aansturing werkt niet goed. Daardoor krijgt uw lichaam soms de verkeerde signalen.

Dit gebeurt vaak door een combinatie van verschillende factoren:

• Aanleg: Sommige mensen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van FNS. 
• Uitlokkende gebeurtenis: FNS begint vaak (maar niet altijd) na iets ingrijpend, zoals een ongeluk, ziekte, operatie of stressvolle gebeurtenis.
• Instandhoudende factoren: Dit zijn dingen die ervoor zorgen dat de klachten langer blijven bestaan. Denk aan angst voor beweging, vermijding van activiteiten, onbegrip over de diagnose, of te veel aandacht voor de klachten.

FNS komt ook regelmatig voor naast andere lichamelijke aandoeningen.

De hersenen werken niet goed samen met het lichaam, waardoor het lichaam de opdrachten van de hersenen niet goed kan uitvoeren. De hersenen staan als het ware in de “alarmstand”, waardoor ze minder goed functioneren. Spanning, stress en emoties kunnen deze verstoring versterken. Daarom is het belangrijk om naast bewegingsoefeningen ook te werken aan ontspanning en het herkennen van emoties.

De diagnose FNS wordt gesteld door een neuroloog, soms samen met de fysiotherapeut. De arts kijkt naar duidelijke kenmerken die wijzen op FNS. Soms wordt een scan gemaakt (MRI/CT) om andere aandoeningen uit te sluiten. FNS is niet zichtbaar op een scan.

FNS is vaak goed te behandelen.

Belangrijke onderdelen van de behandeling zijn:

• Uitleg over FNS: Als u begrijpt wat FNS is, helpt dat vaak al om klachten te verminderen.
• Fysiotherapie: speciale oefentherapie, gericht op het opnieuw aanleren van automatische bewegingen en opbouwen van conditie.
• Psychologische begeleiding: Bijvoorbeeld bij angst, stress, somberheid of verwerking van gebeurtenissen.
• Succeservaringen opdoen: Door kleine stapjes te zetten, krijgt u meer vertrouwen in uw lichaam.

Vaak wisselt het energieniveau bij mensen met FNS per dag. Het is belangrijk om zowel op goede als op slechte dagen een vast ritme te volgen met voldoende rust. Probeer niet op goede dagen activiteiten in te halen die op slechte dagen niet lukten. Dit kan de dag(en) erna juist extra klachten geven, wat leidt tot vertraagd herstel. Dit wordt in onderstaande grafiek weergegeven.

Ontspanningsoefeningen kunnen helpend zijn om de klachten te laten afnemen. Hieronder wordt een korte ontspanningsoefening uitgeschreven. Als u liever gesproken oefeningen heeft, kunt u gebruik maken van de app: VGZ Mindfulness Coach.

1. Ga comfortabel zitten of liggen. Zorg dat uw lichaam goed ondersteund is.
2. Sluit uw ogen, of richt uw blik op een vast punt.
3. Adem langzaam in door uw neus (tel tot 4), voel uw buik uitzetten.
4. Houd de adem 1 à 2 seconden vast.
5. Adem langzaam uit door uw mond (tel tot 6), voel uw buik weer inzakken.
6. Herhaal dit ademritme 5 keer.
7. Begin dan met een bodyscan. Start bij uw voeten: voel hoe ze aanvoelen (warm/koud, zwaar/licht).
8. Verplaats uw aandacht langzaam omhoog door het lichaam: enkels, benen, knieën, enzovoort.
9. Als u ergens spanning voelt, probeer deze bij elke uitademing los te laten.
10. Blijf na de oefening nog even rustig zitten of liggen en ervaar het ontspannen gevoel.

• www.stichtingfns.nl
• www.functionelebewegingsstoornissen.nl
• www.neurosymptoms.org
• www.functioneleneurologischestoornis.nl