Hormonale therapie is de behandeling van kanker met hormonen. Dit wordt ook wel hormoontherapie, hormonale behandeling of hormoonbehandeling genoemd. Hormonale therapie is eigenlijk een antihormoon therapie. U krijgt namelijk medicijnen die de werking van hormonen verminderen. De behandeling heeft alleen nut bij hormoongevoelige tumoren. Hormonale therapie wordt vooral toegepast bij borstkanker en prostaatkanker en in mindere mate bij baarmoederkanker, eierstokkanker en NET (neuro-endocriene tumoren). Bij deze vormen van kanker is vaak een combinatie van behandelingen nodig. De specialisten gaan na welke aanpak voor u de beste resultaten geeft.

Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt. Zij spelen een belangrijke rol in de functie, groei en ontwikkeling van organen. Een aantal klieren en organen maakt hormonen, bijvoorbeeld:

• de schildklier
• de zaadballen
• de eierstokken

Hormonen worden uitgescheiden in het bloed en vinden zo hun weg door het lichaam naar de plek waar ze hun werking zullen hebben. Daar beïnvloeden ze organen of processen door het afgeven van signalen. Hormonen zorgen er bijvoorbeeld voor dat:

• bepaalde organen goed functioneren
• de stofwisseling en de menstruatiecyclus goed werken
• bepaalde organen of weefsels groeien of zich ontwikkelen

Een belangrijke groep hormonen die ons lichaam aanmaakt, zijn de vrouwelijke en mannelijke geslachtshormonen. Mannelijke geslachtshormonen worden ook wel androgenen genoemd. Het belangrijkste androgeen is testosteron. Dit hormoon wordt hoofdzakelijk door de zaadballen aangemaakt. Een deel wordt door de bijnierschors aangemaakt. De hormoonproductie in de zaadballen staat onder invloed van hormonen afkomstig uit de hersenen.

Er zijn 2 soorten vrouwelijke geslachtshormonen: een groep van oestrogenen en progesteron. Het belangrijkste oestrogeen is oestradiol. De productie van deze hormonen vindt hoofdzakelijk in de eierstokken plaats. Een deel wordt door de bijnieren en in onderhuids vetweefsel aangemaakt. De hormoonproductie in de eierstokken staat onder invloed van hormonen afkomstig uit de hersenen. Na de overgang stopt de productie van geslachtshormonen in de eierstokken. De productie in de bijnieren en in vetweefsel gaat wel door na de overgang.

De borsten en het baarmoederslijmvlies bij vrouwen en de prostaat bij mannen hebben geslachtshormonen nodig voor hun groei en functioneren. Als in de borst of de prostaat kanker ontstaat, zijn de kankercellen voor hun groei vaak (deels) afhankelijk van de aanwezigheid van die geslachtshormonen. Als dat zo is, wordt de tumor ‘hormoongevoelig’ genoemd.

Zolang het lichaam zelf geslachtshormonen maakt, kunnen de kankercellen zich delen en kan de tumor blijven groeien. Zonder die ‘eigen’ hormonen overleven de kankercellen minder goed of helemaal niet. De groei van de tumor of van eventuele uitzaaiingen neemt dan af. In het gunstigste geval kunnen de kankercellen zelfs helemaal verdwijnen.

Hormonale therapie maakt van dit principe gebruik. De hormonale therapie beperkt de productie van bepaalde eigen hormonen of vermindert de invloed ervan.